Πώς μαθαίνουμε;
Πώς μαθαίνουμε;
Το βασικό ερώτημα, που απασχολεί το ανθρώπινο είδος εδώ και αιώνες, διερευνά, μέσα από δεκάδες επιστημονικά παραδείγματα, ο Γάλλος γνωσιακός νευροεπιστήμονας Stanislas Dehaene στο βιβλίο του με τίτλο: «Πώς Μαθαίνουμε. Γιατί ο εγκέφαλός μας μαθαίνει καλύτερα από οποιαδήποτε μηχανή … προς το παρόν» (Εκδόσεις ΤΡΑΥΛΟΣ).
Σε μία εποχή που η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και των «έξυπνων» γλωσσικών μοντέλων κυριαρχεί στη δημόσια σφαίρα, το βιβλίο του Γάλλου νευροεπιστήμονα μετατοπίζει τη συζήτηση από τα πρόσφατα τεχνολογικά επιτεύγματα στις αξεπέραστες μαθησιακές δυνατότητες του ανθρώπινου εγκεφάλου. Με αυτόν τον τρόπο, μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα τις ιδιαίτερες λειτουργίες της ανθρώπινης νόησης και να προσεγγίσουμε ακριβέστερα τις εξελίξεις στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης.
Η μάθηση, σύμφωνα με τον συγγραφέα, είναι ο «θρίαμβος του είδους μας», αφού «δεν είμαστε απλώς ο Homo sapiens, αλλά ο Homo docens- το είδος που διδάσκει τον εαυτό του. Το μεγαλύτερο μέρος των γνώσεών μας για τον κόσμο δεν παραδόθηκε σ ’εμάς από τα γονίδιά μας: χρειάστηκε να το μάθουμε από το περιβάλλον μας και από όσους είναι γύρω μας», σημειώνει. Αναφερόμενος, στη συνέχεια, στους τεχνητούς αλγόριθμους, που δείχνουν να υπερτερούν έναντι των ανθρώπων στην εκτέλεση ορισμένων εργασιών, τονίζει ότι καταλήγουν να μιμούνται ένα μικρό μόνο μέρος της λειτουργίας του εγκεφάλου μας. «Ακόμη και οι πιο προηγμένες αρχιτεκτονικές των υπολογιστών υστερούν σε σχέση με την ικανότητα οποιουδήποτε βρέφους να κατασκευάζει αφηρημένα μοντέλα του κόσμου».
Η ανθρώπινη μάθηση είναι μία περίπλοκη διαδικασία που απαιτεί την προσαρμογή εκατομμυρίων παραμέτρων στις εγκεφαλικές συνάψεις με έναν βασικό στόχο: την καλύτερη κατανόηση της κατάστασης του εξωτερικού κόσμου. Εδώ εντοπίζεται, σύμφωνα με τον συγγραφέα, και το πλεονέκτημά μας έναντι των μηχανών, καθώς ο εγκέφαλός μας μάς επιτρέπει να λειτουργούμε διαρκώς, χωρίς πάντα να το συνειδητοποιούμε, ως στατιστικολόγοι και να αξιολογούμε πιθανότητες, ακόμη και τις πιο αβέβαιες ή διφορούμενες, προκειμένου να κατανοήσουμε ένα φαινόμενο ή να καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα.
Πώς μαθαίνουμε
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου του επικεντρώνεται στον τρόπο που μαθαίνει ο ανθρώπινος εγκέφαλος, αμφισβητώντας αρχικά παλαιότερες αντιλήψεις, όπως εκείνη του Ζαν-Ζακ Ρουσό, για παράδειγμα, που θεωρούσε ότι «γεννιόμαστε ικανοί για μάθηση, αλλά δίχως να γνωρίζουμε ή να συλλαμβάνουμε οτιδήποτε». Αυτή η αντίληψη είναι απολύτως εσφαλμένη, καθώς σύγχρονα πειράματα και παρατηρήσεις αποδεικνύουν ότι ο αναπτυσσόμενος εγκέφαλος διαθέτει κληρονομημένη γνώση από τη μακρά εξελικτική του ιστορία. «Οι γνωσιακοί επιστήμονες χρειάστηκαν εξαιρετική επινοητικότητα και σημαντικές μεθοδολογικές προόδους, ώστε να αποκαλύψουν το τεράστιο ρεπερτόριο των ικανοτήτων με τις οποίες γεννιούνται όλα τα βρέφη. Αντικείμενα, αριθμοί, πιθανότητες, πρόσωπα, γλώσσα… η προϋπάρχουσα γνώση όλων των βρεφών έχει ευρύτατο φάσμα».
Αυτή η διαπίστωση δεν υποβαθμίζει, σε καμία περίπτωση, τη σημασία της ανατροφής ή της εκπαίδευσης στη μαθησιακή διαδικασία. Η πρώιμη οργάνωση του εγκεφάλου μεταβάλλεται και βελτιώνεται από την εμπειρία με πολλούς τρόπους, καθώς «εκατομμύρια συνάψεις υποβάλλονται σε αλλαγές της πλαστικότητάς τους κάθε φορά που αποκτούμε μια νέα γνώση». Για αυτό, η επίδραση της εκπαίδευσης βελτιώνει σε τεράστιο βαθμό τις αρχικές ανθρώπινες δεξιότητες. Ακόμη και το IQ, μία υποτίθεται σταθερή έννοια, ανεβαίνει αρκετές μονάδες σε κάθε επιπλέον έτος εκπαίδευσης.
Ενδιαφέροντα άρθρα
Προνήπιο: Τα Μαθηματικά μου! – 1ο επίπεδο (3-5 ετών) – A΄ Τεύχος
Εκπαιδευτικά βιβλία για την προδημοτική εκπαίδευση Τα Μαθηματικά μου!: 1ο επίπεδο (3-5 ετών) – A΄ Τεύχος ISBN: 978-960-563-601-2 Συγγραφείς: Νατάσα Μπελίτσου, Καλλιόπη Μπερμπέρη, Στέλλα Πουσπουρίκα…
Δωρεάν τα Σχολικά Βιβλία Ιστορίας σε Audio Books
Δωρεάν τα Σχολικά Βιβλία Ιστορίας σε Audio Books Το Bookvoice, διαθέτει δωρεάν μια νέα σειρά σχολικών ηχητικών βιβλίων. Aξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρει…
Α’ Γυμνασίου. Νεοελληνική Λογοτεχνία. Με αφορμή κείμενο από το σχολικό εγχειρίδιο έγινε επέκταση των ιδεών του κειμένου με την παρακολούθηση ταινίας
Νεοελληνική Λογοτεχνία Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και μετά την ολοκλήρωση του κειμένου ”Ο παππούς και το εγγονάκι” οι μαθητές/μαθήτριες παρακολούθησαν την…
B2 επίπεδο αγγλικών Γυμνασίου: Music-based Learning. Η χρήση της μουσικής στο μάθημα της αγγλικής γλώσσας
B2 επίπεδο αγγλικών Γυμνασίου: Music-based Learning Πριν από την εισαγωγή της χρήσης του εγχειριδίου, οι μαθητές ενεπλάκησαν σε δραστηριότητα αφόρμησης στην οποία έπρεπε να σκεφτούν…
Α’ Γυμνασίου. Θρησκευτικά: Η αξία της ευθύνης και τα όρια στη ζωή του ανθρώπου, σύμφωνα με τον Απόστολο Παύλο
Η αξία της ευθύνης και τα όρια στη ζωή του ανθρώπου, σύμφωνα με τον Απόστολο Παύλο Οι μαθητές της Α’ Γυμνασίου στον Πειραιά, διερεύνησαν τη…
Τα οφέλη της υγιεινής διατροφής διαχρονικά, από την Αρχαία Ελλάδα ως τις μέρες μας
Υγιεινή διατροφή από την Αρχαία Ελλάδα ως τις μέρες μας Στο μάθημα της Ιστορίας της Α Γυμνασίου και στο πλαίσιο της ενότητας…
Οι μαθητές της Α Γυμνασίου, στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών ασχολήθηκαν με τη διατροφή των αρχαίων Ελλήνων
Αρχαία Ελληνικά: Διατροφή των αρχαίων Ελλήνων Οι μαθητές με αφορμή τη θεματική της διατροφής στο μάθημα της Ιστορίας, ασχολήθηκαν με το ίδιο θέμα και…
Ε’ Δημοτικού Πρότζεκτ Γεωγραφίας: “Γνωρίζω τους πόλους, τον ισημερινό, τον μεσημβρινό”
Πρότζεκτ Γεωγραφίας Οι μαθητές της Ε’ Δημοτικού ασχολήθηκαν με τη Γη, τους πόλους, τον άξονα περιστροφής και τους μεσημβρινούς, χρησιμοποιώντας εκτός από τον…
Παίζω Γεωμετρία! Ανάπτυξη δημιουργικότητας με τα μαθηματικά παιχνίδια!
Ανάπτυξη δημιουργικότητας με τα μαθηματικά παιχνίδια! Στο πλαίσιο έρευνας για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας στα μαθηματικά στο Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό, οι μαθητές στο…
Έχεις γράμμα! Ανάπτυξη φωνολογικής ενημερότητας μέσα από παιχνίδι ρόλων.
Ανάπτυξη φωνολογικής ενημερότητας μέσα από παιχνίδι ρόλων Οι μαθητές του Νηπιαγωγείου ασχολήθηκαν με τα “γράμματα” όχι μόνο μαθαίνοντας την ΑΒ, ανάγνωση, αντιγραφή και γραφή…